Verklarende woordenlijst en afkortingen
Verklarende woordenlijst
- Centraal-Europese wolvenpopulatie: de populatie van wolven die leeft in met name West-Polen, Duitsland, Nederland, België en Denemarken; zie par. 4.2 en 5.1).
- Dagrustplaats: plek waar zich wolven overdag terugtrekken, vooral om interactie met mensen te voorkomen.
- Dispersie: het wegtrekken van een jong uit het ouderlijk territorium op zoek naar een eigen territorium (zie par. 4.5).
- Exoot: soort die middels menselijk handelen in een gebied voorkomt dat niet tot zijn natuurlijke verspreidingsgebied behoort.
- Genotype: een uniek genetisch profiel waaraan een individuele wolf te herkennen is. Dit profiel is opgebouwd uit een combinatie van de aangetoonde varianten voor meerdere genetische (microsatelliet)merkers.
- Habituatie: ook wel gewenning, zie paragraaf 6.1 voor definities.
- Haplotype: een genetische variant van het mtDNA (zie onder) die bij een bepaald percentage van de wolven en/of honden voorkomt.
- Beleidsmatig Leefgebied: beleidsmatige versie van territorium. Een door de overheid aangewezen gebied waar een wolf, of paar of roedel zich heeft gevestigd en waar de overheid conform het IPO-Wolvenplan middels beleid co-existentie vormgeeft.
- Microsatelliet: een stukje van het genoom van een dier waarvan bekend is dat de exacte lengte verschilt tussen individuen binnen de soort. Deze lengteverschillen maken dit stukje DNA bruikbaar als genetische merker voor individuele herkenning.
- mtDNA: een deel van het genoom van een dier dat variatie vertoont tussen diersoorten en daarom vaak wordt gebruikt als genetische merker voor soortbepalingen.
- Predator/prederen: definitie die veel wordt gebruikt om roofdieren mee te beschrijven. Prederen is dan het doden van andere dieren om te eten. Echter, vele niet-roofdieren doden ook andere dieren om te eten, zoals een eekhoorn of een merel.
- Rendez-vous site: een veilige plek in het territorium van wolven waar de jongen vaak worden achtergelaten terwijl de volwassen wolven op pad zijn.
- Roedel: groep van meer dan twee wolven, meestal ouders met hun jongen van eventueel meerdere generaties. Zodra een paar jongen krijgt, wordt het een roedel genoemd.
- Risicogebied: zie beleidsmatig leefgebied, maar dan voor een gebied waar in plaats van een gevestigde wolf sprake is van een bovengemiddeld risico op een conflict tussen wolven en vee.
- Territorium: leefgebied dat sterk wordt verdedigd tegen vreemde soortgenoten.
- Wolvenmeldpunt: het meldpunt dat zich richt op het verzamelen en valideren van wolvenmeldingen. Dit is door BIJ12 belegd bij de Zoogdiervereniging.
Afkortingen
- BfN: Bundesamt fur Naturschutz
- BIJ12: organisatie die provincies ondersteunt bij onder andere hun werk op het gebied van natuur, inclusief dossier wolf (zie www.bij12.nl/wolf)
- CEwolf-consortium: consortium van instituten dat zich primair bezighoudt met de genetische monitoring van wolven in de Centraal-Europese populatie, en daarvoor een onderling afgestemde methode gebruiken om ook informatie uit te wisselen (zie Bijlage 3).
- DBBW: Dokumentations- und Beratungsstelle des Bundes zum Thema Wolf. www.dbb-wolf.de
- DWHC: Dutch Wildlife Health Centre. Instituut, gekoppeld aan de faculteit diergeneeskunde van de Universiteit Utrecht, dat het veterinaire deel van de sectie op een dode wolf verricht.
- GWxxxm/f: codering van genetisch geïdentificeerde wolven binnen de Centraal-Europese wolvenpopulatie. GW staat voor Genetische Wolf, gevolgd door een uniek volgnummer, en daarna een m (man) of f (vrouw).
- HR: Habitatrichtlijn
- INBO: Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek
- IPO: Interprovinciaal Overleg
- LCIE: Large Carnivore Initiative for Europe
- LNV: Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit
- SGN: Senckenberg Gesellschaft für Naturforschung
- WENR: Wageningen Environmental Research (voorheen Alterra en onderdeel van de WUR)
- WIN: Wolven in Nederland. Kennisplatform van betrokken organisaties dat streeft naar een conflictarm samenleven met wolven (www.wolveninnederland.nl)
Foto 3.1 Welpen (links, augustus 2021) en een jaarling wolf (rechts, april 2021) van de Hechtel-Eksel roedel, Vlaanderen. Jonge wolven groeien snel en welpen van circa vier maanden oud lijken al behoorlijk groot. Foto’s: Eddy Ulenaers (links) en Ernesto Zvar (rechts).